Angst en verwarring
Vorige week zijn er dertig verkeersdoden gevallen in het Verenigd Koninkrijk. Eén incident kreeg bijzondere aandacht. Afgelopen woensdag stuurde een man in Londen zijn auto de stoep op en reed daarbij verschillende mensen aan. Vijf doden en vele gewonden waren het treurige gevolg. Het Londense incident riep herinneringen op aan vergelijkbare incidenten in Berlijn en Nice vorig jaar.
De politie reageerde snel: 7 minuten na het incident verscheen er een bericht op twitter dat ze op de hoogte waren en nadere informatie zou volgen*.
Een klein uur al na het incident twitterde de Metropolitan Police: "We gaan uit van een terroristische aanslag, tot het tegendeel bewezen is."*
Kwart voor vijf, twee uur na de gebeurtenis, geeft politiecommandant Harrington een verklaring af voor de camera's*. Ze weten op dat moment nog niet precies hoeveel doden en gewonden er zijn, wie de dader is en wat zijn motieven waren. De commandant zegt expliciet: "we gaan niet speculeren." Maar het is terrorisme, en de anti-terreur afdeling van de politie is al begonnen met een uitgebreid onderzoek. Ook de wereldpers kopt dan al lang: "Terreurdaad in Londen"
De conclusie dat het om een terroristische aanslag ging lijkt voor de hand te liggen, vooral gezien de gelijkenis met de aanslagen in Berlijn en Nice. Maar waarom de haast om het officieel als terreur te bestempelen? Over het algemeen is de politie terughoudend met het trekken van conclusies tijdens een lopend onderzoek, maar hier twitterde men al "terrorisme!" terwijl de motieven van de dader nog volstrekt onbekend waren. Misschien was zijn actie wel gedreven door waanzin of woede, zoals bij de man die op Koninginnedag 2009 op een menigte inreed.
IS heeft de aanslag van afgelopen woensdag inmiddels opgeeist, maar er zijn vooralsnog geen aanwijzingen dat de aanslagpleger hulp of zelfs maar contact heeft gehad met de terroristische organisatie*. Het heeft er alle schijn van dat de IS gehandeld heeft uit opportunisme, door een aanslag die al wereldwijde aandacht heeft gekregen met terugwerkende kracht te claimen.
Het doelwit van IS en andere terroristische organisaties is immers om angst te zaaien, angst en verwarring. Het is de definitie van terrorisme, voor zover er een definitie is: het aansturen op politieke of ideologische verandering door middel van geweld en de dreiging van geweld. Het grootste verschil tussen de aanslag tijdens Koninginnedag 2009 en de aanslag afgelopen woensdag is dat de laatste is aangemerkt als terroristisch van aard. Het bestempelen van het incident als terroristisch, en de associatie met IS, is wat het incident effectief terroristisch maakt. Het maakt dat mensen minder gemakkelijk door de Londense binnenstad wandelen, en dat schooldirecteuren hun Europese schoolreisjes heroverwegen*. Terwijl de kans om bij een willekeurig ander verkeersongeluk in Engeland om te komen vorige week tien keer zo groot was.
Premier Theresa May gaf dezelfde dag nog een toespraak aan het Britse volk. Hoe zwaar een dergelijke tragedie ook moet zijn voor de regering van een land, het bied ook een uitgelezen kans het eigen verhaal nog eens onder de aandacht te brengen. Met bevende stem verklaarde ze dat het niet toevallig was dat de aanslag zo dicht bij de zetel van het Britse parlement had plaatsgevonden. "Waar mensen samen komen om de waarden van vrijheid, democratie en vrije meningsuiting te vieren."*
In haar toespraak voor het huis van afgevaardigden de volgende dag herhaalde ze deze woorden, en voegde ze toe dat het Britse volk zich niet bang moet laten maken. "Het beste antwoord op terrorisme is om onze normale gang te blijven gaan," aldus May, "hiermee ontnemen we onze vijanden hun overwinning." In dezelfde adem noemde ze dat er een extra budget van 2 miljard komt voor de Britse inlichtingendiensten*. Het Britse inlichtingennetwerk is nu al een van de meest omvangrijke inlichtingennetwerken ter wereld, en is door Amnesty International voor het Europese Hof gesleept voor schendingen van de mensenrechten*. Volgens klokkenluider Edward Snowden gaat de Britse GCHQ nog verder dan de Amerikaanse NSA in het tappen van internet en telefoonverkeer van alle burgers, terrorist of niet*. Tot zover de waarden van vrijheid en democratie.
Maar belangrijker nog voor de Britse regering is het gevoel van saamhorigheid dat gekweekt wordt door het incident te framen als een terroristische aanslag op "het hart van Londen, het hart van onze democratie". Bewogen woorden over heldendaden, het onverschrokken handelen van politie en hulpverleners en zelfs een parlementslid die eerste hulp bood geven iedereen een warm en wollig gevoel van binnen. Daarnaast plaatsen de verklaringen van sympathie en medeleven van de verschillende Europese leiders Europa weer even in een wat vriendelijker licht voor het door de Brexit gespleten Britse volk. En tenslotte bied de ronkende retoriek over een volk onder aanval een uitgelezen kans voor May om sterk en strijdvaardig over te komen.
Enige terughoudendheid was chique geweest, en had misschien wel meer gedaan in de 'strijd tegen terrorisme' dan dit circus.
meer onzin...
De minister en het theater
Piet
Geen sleepwet
De rumba en zijn trawanten
Angst en verwarring
De plein
Dit is fictie
Wedstrijd
Hunted
De toekomst van drones
Wired en de advertentiemannetjes
Cybercriminaliteit onder jongeren
Over de waarde van een leven
Een netwerk van dingen
De menselijke mal
Onafhankelijk
Het begin
Pinnen mag
Er even lekker helemaal uit
De Fiets
Ook geen knip waard
Het Platteland
Het Strand